صنعت پلاستیک و نایلون در ایران با رشد مصرف داخلی و افزایش صادرات، با چالش‌های زیست‌محیطی روبروست. بازیافت نایلون به‌عنوان یک راهکار پایدار، می‌تواند ضمن کاهش ضایعات و آلودگی، ارزش افزوده اقتصادی برای تولیدکنندگان و خوشه‌های صنعتی ایجاد کند.

در این مقاله، روند تولید، جمع‌آوری، فرآوری و کاربردهای نایلون بازیافتی در ایران بررسی می‌شود و فرصت‌ها و چالش‌های توسعه این بخش تحلیل می‌گردد.

   ۱. اهمیت نایلون بازیافتی

 ۱-۱. مشکلات زیست‌محیطی نایلون

نایلون، به دلیل دیر تجزیه شدن، بخش عمده‌ای از آلودگی پلاستیکی در محیط زیست را تشکیل می‌دهد. مصرف بالای نایلون در بسته‌بندی، کشاورزی و صنعت، نیاز به راهکارهای بازیافت و بازچرخانی را ضروری کرده است.

 ۱-۲. مزایای اقتصادی بازیافت

* کاهش هزینه‌های تولید با استفاده از مواد اولیه بازیافتی
* ایجاد اشتغال در واحدهای جمع‌آوری و فرآوری
* افزایش قابلیت صادرات با تولید نایلون سبز و استاندارد

 
 ۲. روند تولید و بازیافت نایلون در ایران

  ۲-۱. جمع‌آوری نایلون‌های مصرف شده

جمع‌آوری نایلون در ایران عمدتاً از طریق:

* واحدهای جمع‌آوری شهرداری‌ها
* شبکه‌های خصوصی و تعاونی بازیافت
* مشارکت صنایع بزرگ و کارخانه‌ها

  ۲-۲. فرآوری نایلون بازیافتی

نایلون جمع‌آوری شده پس از جداسازی، شست‌وشو، خرد شدن و گرانول‌سازی، به ماده اولیه قابل استفاده در تولید دوباره تبدیل می‌شود. واحدهای فرآوری نایلون بازیافتی در استان‌های صنعتی مانند یزد، اصفهان و تهران فعال هستند.

  ۲-۳. چالش‌ها

* پراکندگی و نبود شبکه یکپارچه جمع‌آوری
* کیفیت پایین برخی نایلون‌های بازیافتی
* نیاز به فناوری‌های پیشرفته برای تولید نایلون بازیافتی با خواص مشابه نایلون نو

  ۳. کاربردهای نایلون بازیافتی

 ۳-۱. بسته‌بندی و فیلم‌های صنعتی

* کیسه‌ها و رول‌های بسته‌بندی
* فیلم‌های محافظ محصولات کشاورزی

 ۳-۲. کشاورزی و بسته‌بندی مواد غذایی

* استفاده از نایلون بازیافتی در تونل‌های پلاستیکی و پوشش گلخانه‌ها
* کاهش هزینه‌ها و حفظ منابع طبیعی

 ۳-۳. تولید محصولات جانبی

* نخ نایلون و الیاف برای صنایع نساجی
* قطعات پلاستیکی و محصولات پلاستیکی دیگر

  ۴. فرصت‌های توسعه پایدار

  ۴-۱. خوشه‌های صنعتی نایلون

ایجاد خوشه‌های صنعتی تخصصی برای نایلون بازیافتی می‌تواند همکاری میان تولیدکنندگان، واحدهای بازیافت، تأمین‌کنندگان مواد و مصرف‌کنندگان را تقویت کند. این خوشه‌ها فرصت‌های زیر را فراهم می‌کنند:

* به اشتراک گذاشتن فناوری و تجربه
* استانداردسازی و کنترل کیفیت محصولات بازیافتی
* توسعه بازار داخلی و صادرات

  ۴-۲. نایلون سبز و استانداردهای بین‌المللی

* تولید نایلون بازیافتی مطابق با استانداردهای جهانی می‌تواند مسیر صادراتی ایران را هموار کند
* افزایش قابلیت رقابت با محصولات پلاستیکی کشورهای دیگر

  ۵. چالش‌ها و راهکارها

| چالش                             | راهکار پیشنهادی                                        |
| -------------------------------- | ------------------------------------------------------ |
| کیفیت پایین نایلون بازیافتی      | سرمایه‌گذاری در فناوری پیشرفته و گریدهای مختلف بازیافت |
| شبکه جمع‌آوری پراکنده            | ایجاد سامانه ملی جمع‌آوری و رصد آنلاین مواد بازیافتی   |
| کمبود آموزش و آگاهی مصرف‌کنندگان | کمپین‌های آموزشی و اطلاع‌رسانی عمومی                   |
| محدودیت سرمایه‌گذاری             | تشویق مالی و حمایت دولت از واحدهای بازیافت صنعتی       |

  نتیجه‌گیری

نایلون بازیافتی نه تنها یک راهکار زیست‌محیطی است، بلکه فرصتی اقتصادی برای توسعه پایدار صنعت پلاستیک ایران به‌شمار می‌آید. با توسعه خوشه‌های صنعتی، ارتقای فناوری و استانداردسازی محصولات، ایران می‌تواند ضمن کاهش آلودگی، جایگاه خود را در بازارهای داخلی و صادراتی تقویت کند.

  آینده صنعت پلاستیک ایران، بدون بهره‌گیری از نایلون بازیافتی، پایدار نخواهد بود و توسعه این بخش یک ضرورت ملی است.