چندلاکنی و تابندگی و دانستنی‌هایی درباره آن

عملیات چندلاکنی یک بخش از مراحل خط تولید برای تولید نخ تابیده شده می‌باشد که به واسطه تاباندن دو یا چند نخ، می‌توان موجب افزایش

استحکام، یکنواختی بیشتر و همچنین، رنگ پذیری و ساختمان ایده‌آلی گردید.

درواقع، تاباندن نخ می‌تواند در دو مرحله صورت پذیرد؛ بدین صورت که، ابتدا در دستگاه چندلاکنی نخ‌ها به صورت موازی کنار یکدیگر قرار گیرند؛ سپس،  برروی دستگاه دولاتابی برروی یکدیگر تابیده ‌شوند. بنابراین، چندلاکنی اولین مرحله و دستگاه تابندگی، دومین مرحله از عملیات تابندگی است. تابندگی دو لانخ هم به دو روش انجام می‌پذیرد:  روش اول،  استفاده از دولاکنی و سپس تابندگی و شیوه دوم استفاده از تنها یک مرحله تابندگی و موازی کردن  هم زمان می‌باشد.

شکل۱- نمایی از روش تابندگی دولانخ بااستفاده از دولاکنی و تابندگی

شکل۲- نمایی از روش تابندگی دولانخ بااستفاده از تابندگی و موازی کردن هم‌زمان

در نگاه اول به نظر می‌آید که شکل دوم، هزینه کمتری را برای عملیات تابندگی موجب می‌گردد اما، به طور کلی و با بررسی تمامی پارامترها انتخاب یکی از روش‌های بالا ساده نمی‌باشد.

یک قانون عمومی وجود دارد که باید به دنبال کوتاهترین راه برای تولید نخ  با کاهش هزینه بود و در نگاه اول  به نظر می‌رسد حذف دولاکنی  موجب کاهش هزینه می‌گردد؛ اما علاوه بر هزینه، کیفیت محصول نهایی نیز از اهمیت بالایی برخوردار است که در ادامه مطلب، موارد فوق مورد بررسی بیشتر قرار می‌گیرد.

میزان تنش وارده بر نخ و تعداد بسته‌های نخ معیوب،  دو شاخص مهم و اصلی برای سنجش کیفیت می‌باشد که در ادامه به بررسی آن پرداخته می‌شود.

تنش نخ

یک نخ خوب تابیده شده، به وسیله دو نخ که به صورت موازی به یکدیگر تاب خورده‌اند، ایجاد می شود(شکل ۳)، اما اگر یکی از نخ‌ها به صورت مستقیم باشد و نخ دیگر به دور آن پیچیده باشد، نخ مطلوبی نیست (شکل۴)، زیرا، یکی از نخ‌ها روی دیگری لیز می‌خورد و از این رو، موجب از بین رفتن کیفیت تابندگی می‌گردد.

از دیگر نکات مهم می‌توان به میزان تنش وارده به نخ در حالت نواری اشاره نمود که یکی از نخ‌ها تحت تنش بالا باشد و دیگری هیچ تنشی نداشته باشد. لذا، نخ هنگام تابندگی با تنش بالا نمی تواند تغییر حالت دهد و نخ به صورت شُل به دور آن می‌پیچد. درواقع، عامل اصلی مشکل پیچش نواری اشاره شده در نخ تابیده شده، عدم کشیدگی یکنواخت دو نخ در سیستم تابندگی مستقیم (بدون لاکنی ) می‌باشد.

شکل۳- نخ تابیده شده مناسب با تاب موازی

شکل۴- یک نخ تابیده شده بد که یکی از نخ ها به صورت مستقیم و دیگری به دور آن می‌پیچد.

بسته های نخ معیوب

مسأله دیگری که ممکن است در سیستم تابندگی مستقیم ایجاد شود، تابندگی تنها یک لا نخ و عدم رفع آن توسط اپراتور می‌باشد. همچنین، در این روش ممکن است باقیمانده نخ در یکی از لا‌ها مشاهده گردد که در این حالت نخ اضافی برگردانده می‌شود و یا جزء ضایعات قرار می‌گیرد.

اگرچه،  امروزه این مشکل به وسیله استفاده از سایزهای مختلف بسته بندی‌های عرضه شده کمتر شده اما هرگز برای حذف یکدیگر کافی نیست.

 راندمان تولید

بر اساس اطلاعات و تحقیقات انجام شده در صنایع تابندگی ثابت شده است که سرعت دستگاه‌های تابندگی با تغذیه نخ لاکنی جدا، ۱۰ درصد بیش از تغذیه مستقیم به دستگاه تابندگی می‌باشد و اگر در روش استفاده از نخ لاکنی در دستگاه تابندگی، هرکدام از نخ‌ها تحت تنش یکسان قرار گیرند، میزان پارگی کاهش و به دنبال آن، راندمان تولید افزایش می‌یابد.

سیستم های مختلف پیچش  برای بسته های لاکنی

پیچش تصادفی (Random Winding)

یکی از روش‌های لاکنی، پیچش تصادفی می‌باشد که نخ به واسطه غلتک‌های شیاردار و با هدایت حرکت رفت و برگشتی تحت عملیات پیچش بر روی بوبین نخ قرار می‌گیرد. در این روش دانسیته نخ پایین بوده و به علت افزایش قطر بسته و زاویه پیچش و به منظور جلوگیری از پیچش نواری از سیستم روشن و خاموش استفاده می‌کنند که برای عملیات تابندگی نخ با نمرات کمتر توصیه نمی‌شود. در واقع، عمده مزیت نهفته در لاکنی  با پیچش تصادفی، طراحی ساده ماشین و میزان سرمایه گذاری کمتر آن می‌باشد.