تاریخچه بسته‌بندی فلزی

نیاز به بسته‌بندی بهتر و مقاوم تر منجر به پیدایش و توسعه ظروف فلزی گردید. تاریخ ساخت ظروف فلزی به ۲۳ سال قبل از میلاد مسیح نسبت داده می شود. فلز قلع در حدود سال ۱۲۴۰ میلادی در شهر بوهیما توسط یک کارگر انگلیسی کشف گردید. تاریخ کشف و ساخت آهن سفید به سال های بین ۱۵۷۵ میلادی یعنی از زمانی که قلع به آلمان صادر گردید، برمی گردد.

در سال ۱۶۶۵ میلادی در انگلیس کوشش شد تا آهن سفید ساخته شود، تا اینکه بالاخره در سال های بین ۱۷۲۰ و ۱۷۳۰ میلادی توانستند توفیق در این امر حاصل نمایند.

هنبوردی در انگلستان برای اولین بار توانست آهن سفید را به طور تجارتی با موفقیت تهیه نماید، او شمش های گداخته را به وسیله غلطک به صورت صفحات نازکتری در آورد. در اوایل قرن هجدهم در حدود سال ۱۷۱۴ ساخت آهن سفید در فرانسه شروع گردید.

در سال ۱۸۰۴ میلادی نیکلا اپرت (Father of Canning) به طور تجربی برای نگهداری مواد غذایی به روش های خشک کردن، دودی کردن و بسته بندی مواد غذایی در قوطی فلزی دست یافت؛ سپس از این روش در صنعت کمپوت و کنسرو سازی استفاده گردید که به نام اپرتیزاسیون معروف شد. در سال ۱۸۱۰ میلادی پیتر ساخت قوطی فلزی از جنس فولاد با پوشش یک لایه قلع (tin can) را توصیه کرد.

درسال ۱۸۲۳ قوطی حلبی با سوراخی در بالای آن که canister نامیده می شد به بازار آمد. caning یا کنسرواسیون غذا با استفاده از گرما در قوطی حلبی یا شیشه از کلمه can گرفته شده است.

برای مدت طولانی قوطی های کنسرو با دست ساخته می شد. از اوایل قرن بیستم، قوطی های فلزی که شکلی بهداشتی داشت رواج یافت و این امکان به وجود آمد که بتوان از تجهیزات سریع تری برای ساخت، پر کردن و بستن درب قوطی های فلزی استفاده نمود.

تولید قوطی کنسرو از ورق قلع اندود در ایران برای نخستین بار در سال ۱۳۰۹ شمسی توسط شخصی به نام درخشان صورت گرفت. او که از مهاجران ساکن شوروی بود پس از انقلاب اکتبر به ایران بازگشت و چون تحصیل کرده مدرسه آشپزی مسکو بود با استفاده از تجارب خود، اولین کارگاه ابتدایی قوطی سازی در ایران را راه انداخت. او با استفاده از پیت های خالی بنزین شرکت نفت و مسطح کردن آنها با دست، ورق به دست آمده را از داخل قلع مذاب عبور داده و از آنها قوطی می ساخت.

برای جلوگیری از ضایعات و افزایش زمان ماندگاری محصولات کشاورزی در سال ۱۳۱۲-۱۳۱۱ از قوطی فلزی برای نگهداری نخود سبز و غیره بهره گرفتند.

در سال ۱۳۳۰ اولین قوطی فلزی جهت بسته بندی روغن نباتی جامد به وسیله دستگاه مدرن ساخته شد. در سال ۱۳۳۶ شمسی ورق لاک اندود و قوطی آماده از خارج وارد ایران شد و در سال ۱۳۴۴ لاک زنی اتوماتیک امروزی در ایران برای نخستین بار نصب و مورد بهره برداری قرار گرفت.

امروزه ظروف فلزی به عنوان بخشی از بسته‌بندی مواد خوراکی در اشکال مختلف با زندگی روزمره مردم عجین بوده و تمام افراد جامعه در اکثر مصارف روزانه خود با یک یا چند شکل مختلف آن روبرو می باشند.

بسته‌بندی فلزی اشکال مختلف دارد مانند قوطی کنسرو، قوطی نوشابه، قوطی آئروسل، تیوپ آلومینیومی، اسپری ها، قوطی های رنگ، محصولات پزشکی، بسته بندی مواد شیمیایی، قوطی های روغن های غذایی و صنعتی، بشکه ها، گالن ها و… که ورق های فولادی و ورق های آلومینیومی عمده ترین مواد اولیه این صنعت می باشد.

تاریخچه بسته‌بندی فلزی (پیدایش آلومینیوم)

در سال ۱۹۵۸ قوطی آلومینیومی برای اولین بار تولید شد. تولید این قوطی به علت داشتن مزایایی شامل فراوانی این فلز به عنوان منبع طبیعی، حمل و نقل آسان و مقاومت نسبتاً بالا در مقابل تغیرات شیمیایی، به سرعت توسعه یافت.

وزن مخصوص آلومینیوم ۷/۲ گرم بر سانتیمتر مکعب می باشد که اگر به صورت ذوب شده باشد، می توان به صورت فویل و نوار باریک شکل بگیرد. ضخامت آلومینیوم به صورت فویل ۲۰-۷ میکرومتر و به صورت نوار ۲۱-۳۵۰ میکرومتر است اما اغلب در بسته بندی نمودن مواد غذایی از فویل آلومینیومی به ضخامت ۱۲-۷ میکرومتر استفاده می شود.

درسال ۱۹۹۸ در جهان، ۴۰ درصد کل مواد غذایی توسط آلومینیوم بسته‌بندی می شده است. تقریباً ۱۵ میلیارد قوطی آلومینیومی مخصوص نوشابه در همین سال تولید شده است. ضمناً به طور متوسط ۴۰ درصد از کل بسته‌بندی نوشابه های مصرفی را قوطی های آلومینیومی تشکیل می دهند.