لوله های پلاستیکی امروزه کاربردهای متعددی در صنایع مختلف مانند کشاورزی، ساختمان سازی، برق، مخابرات، آب و فاضلاب و … دارند. انواع مختلفی از این لوله ها شامل لوله های HDPE، CPVC، UPVC و PVC تولید و عرضه می شوند. می توان گفت لوله های PVC و UPVC استفاده های بیشتری دارند. تفاوت لوله pvc و upvc ناچیز و جزئی است.

هر دو نوع لوله ها می توانند کاربردهای متعددی داشته باشند. در حقیقت مواد اولیه تشکیل دهنده این لوله ها مشابه بوده و فقط در فرآیند تولید متفاوت می باشند که منجر به ایجاد تفاوت های دیگری در ویژگی های فیزیکی لوله ها شده است. می توان گفت مهمترین فرق لوله pvc با upvc عدم وجود ماده ای به اسم فتالات (BPA) در لوله های UPVC است که باعث شده است دارای کاربردهای متفاوت تری مانند لوله کشی برای آب شرب باشد. در ادامه مطلب به بررسی بیشتر تفاوت لوله pvc و upvc پرداخته خواهد شد.

لوله pvc چیست؟

لوله PVC (پلی وینیل کلراید) از جمله پر مصرف ترین پلاستیک های دنیا می باشد که کاربردهای متعددی در صنایع ساختمانی، بهداشت، حمل و نقل، کشاورزی، بسته بندی و … دارد. لوله آب در سیستم های آبیاری و خطوط زهکشی و … معمولا از جنس پی وی سی هستند. Poly Viniyl Chloride از پلیمریزاسیون منومر وینیل کلراید تشکیل می شود و شامل 43% وینیل و 57% کلر است و بعد از مواد پلی اتیلن و پلی پروپین به عنوان سومین محصول پلاستیکی پر مصرف در جهان شناخته می شود و هر ساله 5 درصد به مصرف آن اضافه می شود. این ماده اولین بار در سال ۱۸۷۲ توسط شیمیدان آلمانی به نام Eugen Baumann کشف شد. در اوایل قرن بیستم شرکت B.F. Goodrich با افزودن مواد دیگری به آن میزان انعطاف پذیری این محصول را بالا برد و امروزه کاربردهای متعددی دارد.

لوله UPVC چیست؟

همانطور که گفته شد تفاوت pvc و upvc در فرآیند تولید آنها است. لوله های یو پی وی سی در حقیقت همان لوله PVC است که غیر پلاستیکی و سخت و محکم تر شده است. لوله UPVC مخفف Unplasticised Poly Vinyl Chloride به معنی پلی وینیل کلرید غیرپلاستیک شده می باشد. در این محصول فتالات یا BPA وجود ندارد و از این رو برای سلامتی زیان آور نیست. یو پی وی سی از مقاومت بسیار بالایی در ضربه و فشار برخوردار است به همین دلیل کاربردهای متعددی در تولید انواع لوله ها، درب و پنجره و … دارد. UPVC اولین بار در سال 1912 تولید شد و امروزه در صنایع مختلف و لوله و اتصالات کاربردهای متعددی دارد.

تفاوت لوله pvc با upvc

اگرچه می توان گفت اصلی ترین و بارزترین تفاوت لوله pvc و upvc در نحوه تولید آنها و وجود ماده ای به نام فتالات در لوله PVC است اما همین تفاوت کوچک باعث شده است که از نظر خواص شیمیایی و فیزیکی نیز تفاوت هایی بین این دو نوع لوله به وجود بیاید که شامل موارد زیر می باشند:

تجزیه و بازیافت

هر دو نوع لوله های PVC و UPVC قابلیت زیست ‌فروپاشی (Biodegradable) ندارند و چنانچه در طبیعت رها شوند تجزیه نخواهند شد اما تفاوت لوله pvc و upvc این است که لوله های یو پی وی سی قابل بازیافت دارند و می توان دوباره آنها را در دماهای بالا به محصولات دیگری تبدیل نمود.

کاربردهای PVC و UPVC در ساخت و ساز

همانطور که گفته شد این مواد از چمله پراستفاده ترین پلاستیک ها در سطح جهان هستند. هرساله میزان استفاده از آنها به شکل چشمگیری افزایش پیدا می کند. از آنجایی که لوله های پی وی سی دارای انعطاف بیشتری هستند می توانند در ساخت و سازها و برای لوله‌کشی به کار گرفته شوند. همچنین این لوله ها در سایزهای بزرگ در صنعت آب و فاضلاب کاربردهای متعددی دارند

لوله های یو پی وی سی سازگاری بالایی با محیط زیست دارند و به عنوان یک جایگزین عالی برای چوب و فلز در زمینه ساخت درب و پنجره شناخته می شوند. با توجه آنکه استانداردهای بهداشتی را دارند می توانند برای انتقال آب آشامیدنی استفاده شوند. به صورت کلی این لوله ها در صنایع متعددی کاربرد دارند و هر روزه در بخش های و صنعت های جدیدتری به کار گرفته می شوند.

میزان ایمنی و خطرات

اگرچه هر دو نوع لوله ها کاربردهای متعددی در صنایع مختلفی مانند برق، ساختمان، مخابرات و … دارند اما معمولا توصیه می شود که از لوله های PVC به عنوان لوله برق استفاده نشود. تماس پیدا کردن لوله های پی وی سی با آتش باعث آزاد شدن هیدروژن کلرید شده و مضرات متعددی برای سلامتی انسان ها دارد. همچنین در ساخت لوله های PVC از فتالات هایی مانند دی بوتیل استفاده می شود که خطرات زیادی برای محیط زیست دارند. لوله های UPVC هیچگونه فشار و عوارضی برای محیط زیست ندارند. چرا که از نرم کننده ها و فتالات در ساخت آن استفاده نشده است.

مقاومت و طول عمر

همانطور که گفته شد امروزه این لوله ها جایگزین بسیاری از مواد همچون چوب، مس، آلومینیوم، آهن و… شده اند و کاربردهای متعددی دارند. می توان گفت لوله یو پی وی سی بهترین لوله پلاستیکی جهان است. زیرا به شکلی باورنکردنی در برابر فرسایش، مواد شیمیایی و ضربه مقاوم است و دیواره داخلی آن از ضریب اصطکاک بسیاری پایینی برخوردار است. همچنین این لوله ها قابلیت تحمل دماهای بسیار بالا و بسیار پایین را نیز دارد.

دیگر تفاوت لوله pvc و upvc در میزان طول عمر آنها است و معمولا لوله های UPVC دارای طول عمر بیشتری هستند. به همین دلیل در لوله کشی آب آشامیدنی بیشتر استفاده می شوند.

میزان ماندگاری و دوام

با توجه به آنکه لوله های PVC نرم تر و انعطاف پذیرتر از سایر پلاستیک ها طراحی شده اند، دوام و ماندگاری کمتری در مقایسه با لوله های UPVC دارند. هر دو نوع آنها می توانند در برابر نور خورشید، اکسید شدن و همچنین مواد شیمیایی مقاومت بالایی دارند. به همین دلیل در صنایع مختلف و به عنوان نگه دارنده لوله تاسیسات استفاده می شوند.

حرف آخر

امروزه لوله های PVC و UPVC به عنوان پر مصرف ترین پلاستیک ها در سراسر جهان در صنایع مختلف شناخته می شود و با توجه به ویژگی هایی همچون ضریب اصطکاک پایین، وزن کم، مقاومت بالای در خوردگی، مقاومت در برابر مواد شیمیایی، طول عمر بالا، داشتن استانداردهای بهداشتی، عدم خسارت به محیط زیست و … در صنایع مختلف به کار می روند. می توان گفت مهم ترین تفاوت لوله pvc و upvc در عدم وجود فتالات در لوله های یو پی وی سی است که باعث سفت و محکم شدن آن شده است. همین موضوع باعث ایجاد تفاوت هایی در میزان ماندگاری، میزان سلامت بهداشتی، ایمنی و بازیافت آن می شود.