عموما به هر حجم مکعب شکلی جعبه اطلاق میشود و جعبه با متریالهای مختلفی مانند چوب ، پلاستیک و فلز ساخته میشود. در این مقاله منظور ما از جعبه محفظه های از جنس کاغذ یا به عبارت بهتر از جنس مقوا می باشد.
کارتن سازی نیز از مجموعه صنایع بسته بندی بشمار می رود که ماده اصلی آن کاغذ است و ما در این مبحث تصمیم داریم به مقایسه بین کارتن و جعبه بپردازیم.
مقایسه ساختاری کارتن با جعبه

جعبه همان گونه که گفته شد از مقوا ساخته میشود و عموما مقوا به کاغذهای با گرماژ بیش از 200 گرم اطلاق میشود. ولی کارتن بطور کلی از به هم چسباندن تعدادی کاغذ مسطح و کنگره ای (موج دار یا فلوت) که بوسیله دستگاه ورق سازی بهم چسبانده می شوند تولید می گردد.

مقایسه کارتن و جعبه بر اساس گرماژ 

گرماژ جعبه یا کارتن یعنی وزن یک متر مربع از آن و جعبه بطور عرف از 200 تا 450 گرم تولید و استفاده میشود ولی این گرماژ در برخی از جعبه ها تا 1000 گرم هم میرسد. ولی در کارتن سازی گرماژ آن در کارتن سه لایه عموما 450 و در موارد خاص تا حدود 600 گرم و در کارتن پنج لایه عموما 650 گرم و در موارد خاص تا 900 نیز میرسد.

مقایسه کارتن با جعبه از نظر استحکام

بدون شک کارتن به خاطر وجود لایه کنگره ای خیلی بهتر از جعبه می باشد. استحکام کارتن در برابر فشار و ضربه و حتی در برابر ترکیدگی باعث شده تا در بسیاری از صنایع که نیاز به بسته بندی دارند کارتن بعنوان بسته بندی اصلی وجود داشته باشد . کارتن علاوه بر استحکام از نظر سالم نگه داشتن و جلوگیری از گندیدن محصولات کشاوزی در زمان حمل و نقل نیزدارای بهروری مطلوبی می باشد.

مقایسه کارتن و جعبه از نظر ابعاد آنها

جعبه ها معمولا در بسته بندی محصولاتی با ابعاد کوچک مورد استفاده قرار میگیرند.  یکی از مهمترین دلایل کوچکی جعبه  عدم استحکام لازم در جعبه های بزرگ می باشد. در اکثر اوقات کارتن سازی  برای ابعاد بزرگ و گاها بعنوان بسته بندی مادر مورد استفاده می گردد.  محصولاتی که برای توزیع در جعبه های حدود نیم یا یک کیلو گرم قرار میگیرد در نهایت در یک بسته بندی بزرگتر که معمولا از جنس کارتن است قرار داده می شود، به این کارتنها  بسته بندی مادر و به جعبه های کوچک نیز بسته بندی ثانویه گفته می شود.
معمولا جعبه برای محصولات دارویی یا غلات که در وزن کم عرضه می گردد بیشتر دیده می شود و کارتن ها نسبت به تعداد لایه و گرماژ کاغذ آن تا ۳۰ کیلو گرم بصورت منفرد و با کمک پالت تا وزن های بسیار بالاتر نیز قابلیت بسته بندی دارند.
 
بررسی کیفیت چاپ کارتن با جعبه

چاپ جعبه در تیراژ بالا با دستگاههای افست انجام میشود که بهترین و با کیفیت ترین چاپ بر روی کاغذ را دارد. ولی در کارتن معمولی چاپ بصورت فلکسو انجام میشود که از نظر کیفیت پایین تر از افست بوده ولی با پیشرفت روز افزون در این بخش از صنعت شاهد بهبود کیفیت این نوع چاپ بوده ایم و احتمالا در آینده ای نه چندان دور کیفیت چاپ فلکسو به اندازه چاپ افست خواهد رسید.
البته در کیفیت چاپ، جنس کاغذ نیز مهم می باشد و می دانیم جنس بیشتر مقواهایی که چاپ بر روی آن اعمال میگردد به مراتب بهتر از جنس کاغذ کارتن می باشد. از همین رو برای محصولات نفیس که با کارتن بسته بندی می شود از کارتن لمینتی استفاده میشود.

ضخامت کارتن در مقابل جعبه

همانطور که گفتیم جعبه از یک ورق مقوا مسطح با گرماژ مختلفی ساخته میشود که متناسب با گرماژ ضخامتی بین سه دهم میل تا 2 میل  دارد. ولی کارتن بخاطر وجود لایه کنگره ای نسبت به مقوا در گرماژهای یکسان از ضخامت بیشتری برخوردار است. لایه کنگره ای را فلوت کارتن می گویند. کارتن متناسب با نوع فلوت و تعداد لایه ها، ضخامت متفاوت دارند بعنوان مثال در کارتن سه لایه با فلوت e حدود 1.2 میل ولی کارتن سه لایه با فلوت a حدود 5 میل می باشد.