سفالگری از جمله باستانیترین هنرهای بشری و در واقع سر منشاء هنر تولید کاشی است.
نخستین آثار این هنر در ایران به حدود ۱۰٫۰۰۰ سال قبل از میلاد میرسد.
این آثار به صورت گل نپخته بوده و آثار اولین کورههای پخت سفال به حدود ۶۰۰۰ سال قبل از میلاد بر میگردد.
ادامه پیشرفت در صنعت سفالگری منجر به تغییراتی در روش تولید که شامل تغییر کورهها،
اختراع چرخ کوزهگری و نیز کیفیت مواد سفالگری نظیر رنگآمیزی و لعابکاری بوده است.
زمان آغاز لعابکاری که امکان ضد آب کردن و همچنین نقاشی کردن و زیباسازی ظروف و سفالها و تهیه کاشی را مقدور میکرد به حدود ۵۰۰۰ سال پیش میرسد.
روش و دانش لعابکاری از بابل به نقاط دیگر ایران رواج یافت.
بعد از اسلام با تشویق استفاده از ظروف سفالی و سرامیکی به جای ظروف فلزی ، طلا و نقره ؛ صنعت سفالگری رشد تازهای یافت.
از صنعت سفالسازی و کاشیسازی برای آرایش محراب مسجد ، ضد آب کردن دیوار حمامها، ایجاد حوض و آبنما و انتقال ظروف و خمره و لوازم و کوزهها همچنین شیببندی بامها استفاده شده است.
اشکال اولیه کاشیها مربوط به دوران قبل از تاریخ است.
وقتی که استفاده از رس به عنوان یکی از مصالح ساختمانی در چندین تمدن اولیه توسعه یافت.
کاشیهای مدرن اولیه به طور زمخت شکل داده شده بود و استقامت کاشیهای امروزی را نداشتند.
مصالح کاشیها از کف رودخانهها استخراج شده در بلوکهای ساختمانی فرم داده و در آفتاب خشک میشدند.
کاشیهای اولیه خام بودهاند ولی حتی در ۶۰۰۰ سال قبل مردم با استفاده از رنگ زدن و کندهکاری ظریف روی کاشیها از آنها برای تزیین استفاده میکردند.
صنعت سرامیک در واقع محدود به ساخت ظروف، وسایل و قطعات سفالی ساده گذشته نیست و کاربردی شگرف در همه ابعاد تمدن و تکنولوژی نوین بشر امروز دارد. روش ساخت و تهیه کلیه وسایل سرامیکی تقریبا یکی است و بسته به کاربرد، تفاوتهای جزئی در روش تولید دارد.
مصریهای باستان، اولین کسانی بودند که کشف کردند کاشیهای رسی پخته شده در کوره محکمتر و در برابر آب مقاومترند.
بسیاری از تمدنهای باستان از کاشیهای مربعی کوچک پخته شده رسی برای تزیین در معماری استفاده میکردند.
ساختمانهای شهرهای قدیمی بینالنهرین با سفالینههای قرمز بدون لعاب و کاشیهای رنگارنگ نماکاری شده بودند.
یونانیان و رومیان باستان از سرامیک در کف ، سقف و حتی لولهکشی درون ساختمانها استفاده میکردند .
چینیها از رس سفید رنگ به نام کائولین استفاده میکردند تا بتوانند سرامیک مقاوم و سفید رنگی به نام چینی ( Porcelain) تولید کنند.
در اروپای قرون وسطی از کاشیها در کف کلیساها استفاده میشد.
در سراسر قاره اروپا بیزاسنها به بهترین شکل از کاشیهای کوچک در مقیاسهای کوچک استفاده میکردند.
آنها با استفاده از کاشی ، شیشه و سنگ الگوهای موزاییکی پر مفهوم و زیبایی خلق کردهاند.
سرامیکهای ایرانی تحت تاثیر کاشیهای وارد شده از چین بودند.
این کاشیها که برای مقاصد تزیینی استفاده میشدند در سراسر آسیای جنوبی ، آفریقای شمالی ، اسپانیا و حتی اروپا نیز پخش گردید.
از آنجا که هنر اسلامی از تخیلات انسانی سرچشمه میگرفت و در پیشرفت و توسعه دین اسلام تاثیر گذار بود،
صنعتگران به ارائه کاشیهای با رنگ روشن و مرصع یا بافت پیچیده روی آوردند.
کاشیهای لعابی پررنگ در الگوهای موزاییکهای بزرگ و تغییر رنگهای ظریف کنار هم چیده میشدند.
صنعتگران مسلمان از اکسیدهای فلزی مانند قلع ، مس ، کبالت ، منیزیم و آنتیمون برای لعاب کاشی استفاده میکردند که لعابی درخشندهتر و محکمتر حاصل مینمود.
در قرن پانزدهم کاشیهای با لعاب اکسید فلز در ایتالیا متداول شد و به تدریج در بین صنعتگران شمال ایتالیا نفوذ کرد.
مراکز تجاری مهم اروپایی به این موتیفهای محلی اهمیت دادند به طوریکه برخی از این کاشیها هنوز هم استفاده میشوند مانند کاشی دلفت (از دلفت هلند ) و کاشی ماجولیکا (از مایورکای اسپانیا ).
امروزه اغلب شرکتهای سازنده تجاری از روش پرس خاک ( press dust ) استفاده میکنند.
ابتدا مخلوط مواد در شکل مورد نظر پرس شده و سپس لعاب زده میشود ( ممکن است هم لعاب زده نشود ) و سپس در کوره پخت میشود.
برخی از صنعتگران ممکن است با پرس ملات یا با پهن کردن خمیر و قطع آن با استفاده از قالب همانند شیرینیپزها کاشیها را با شکل مورد نظر تولید کنند.
دیدگاه شما
مطالب بخش سبک زندگی « دسـ تو دسـ » در حوزههای پزشکی، تغذیه، روانشناسی، سلامت و زیبایی و تناسب اندام تنها جنبهی اطلاعرسانی دارند و هرگز نباید جایگزین مراجعه به پزشک یا مشاور متخصص شوند . تیم تحریریهی « دسـ تو دسـ » همواره در تلاش است با استفاده از منابع معتبر مطالبی بهروز و مفید در اختیار مخاطبانش قرار دهد، اما با توجه به حساسیت زیاد حوزههای مرتبط با سلامت افراد، هیچ گاه توصیه نمیکند که از محتوای این مطالب بدون مشورت پزشک یا مشاور متخصص استفاده شود. در غیر این صورت مسئولیت عواقب احتمالی بر عهدهی خود فرد خواهد بود « دسـ تو دسـ » اکیدا توصیه میکند برای تشخیص، درمان یا تسکین هر گونه مشکل جسمی و روانی پیش از هر چیز با پزشک متخصص مشورت کنید و در صورت تایید ایشان توصیههای موجود در مطالب « دسـ تو دسـ » را به کار بگیرد و با توجه به آنچه گفته شد، « دسـ تو دسـ » مسئولیت هر گونه استفادهی نادرست از محتوای این رسانه را که منجر به بروز مشکل یا عارضهای برای فرد شود از خود سلب میکند