تابلو برق فشار ضعیف

تابلو برق ( به انگلیسی Switchboard یا Switchgear ) به محفظه‌هایی اکثراً فلزی برای نگهداری قطعات برق صنعتی اطلاق می‌شود. وظیفه اصلی این کابین‌ها، ایجاد فضای مناسب برای استقرار تجهیزات الکتریکی و همچنین محافظت از آن‌ها در برابر عوامل بیرونی می‌باشد. تابلو برق فشار ضعیف نیز یکی از انواع رایج و پرکاربرد تابلوهای برق صنعتی می باشد. به طور کلی سه نوع تابلو برق بر اساس محدوده ولتاژ کاری وجود دارد. این دسته‌بندی عبارت است از:

1-تابلو برق فشار ضعیف Low Voltage Switchgear تا ولتاژ 1000 ولت
2-تابلو برق فشار متوسط Medium Voltage Switchgear
3-تابلو برق فشار قوی High Voltage Switchgear

در ادامه با هم به معرفی و بررسی نوع اول از این تابلو برق های صنعتی می‌پردازیم. این مقاله یکی از کاملترین مطالب فارسی موجود در اینترنت در این زمینه می‌باشد. بنابراین پیشنهاد می‌کنیم که این مطلب را تا پایان دنبال کنید.
معرفی تابلو برق فشار ضعیف

به صورت کلی، به تابلو برق های صنعتی که ولتاژ آن‌ها تا محدوده 1000 ولت باشد، تابلو برق فشار ضعیف گفته می‌شود. داخل کابین این تابلو قطعات مختلفی شامل انواع سوئیچ ها، کلید ها، رله ها و غیره قرار گرفته اند. هر کدام از این قطعات مانند بخشی از یک سیستم بسیار منظم عمل می کند و وظیفه خاصی را بر عهده دارد. محصور بودن فضای تابلو برق سبب می گردد که بسیاری از خطرات ناشی از بکارگیری تجهیزات الکتریکی ولتاژ بالا برای افراد به حداقل برسد. همچنین بدنه تابلو برق، با محافظت از تجهیزات داخلی آن در برابر عوامل محیطی مثل گرد و خاک و آب و آلودگی به تامین امنیت آن کمک شایانی می کند.
تابلو برق pcc

تابلو برق مدل پاور کنترل سنتر آداک
تابلو برق فشار ضعیف در کجا کاربرد دارد؟

عموماً از تابلو فشار ضعیف در ساختمان های بزرگ، بیمارستان ها، پارک ها، شرکت ها و کارخانجات، پالایشگاه ها و میادین نفت و گاز استفاده می شود. بسته به طراحی و مهندسی که توسط متخصصین برق صنعتی برای هر پروژه صورت می پذیرد، نوع تابلو به کار رفته متفاوت می شود. ممکن است یک پروژه بزرگ مقیاس با چند تابلو اجرا شود. از طرفی ممکن است یک پروژه دیگر به کمک تابلو برق فشار متوسط اجرا شود. حتی ممکن است بنا به نیاز و شرایط پروژه، ترکیبی از این تابلوهای برق به کار گرفته شود.
منبع تغذیه برای کارکرد صحیح تابلو برق

منبع تغذیه برای تابلو برق فشار بکارگیری ترانسفورماتور با ولتاژ 400/230 ولت می باشد. با توجه به اینکه این تابلو برق برای کارکرد صحیح به ولتاژهای بالا احتیاج ندارد، بازار فروش آن بسیار خوب و وسیع می باشد.
انواع مدل ها و ویژگی ها تابلو برق فشار ضعیف

همانند بسیاری دیگر از سیستم ها و تجهیزات مهندسی، تابلو برق فشار ضعیف نیز دارای تنوع بالایی است. با توجه به اینکه برای هر پروژه طراحی مختص به آن توسط شرکت های معتبری همچون آداک بهین نیرو انجام می شود. بدیهی است که با طیف وسیعی از تنوع روبرو شویم. در عین حال، اگر بخواهیم بر اساس معیارهای مرسوم، بین انواع این تابلوها تمایز قائل شویم، می توان به شیوه زیر عمل نمود:

    با توجه به نوع منبع تغذیه موردنیاز برای کارکرد تابلو برق فشار ضعیف، این محصول دارای بازار فروش بسیارخوب و گسترده ای می باشد.

1-بر اساس ساختار بدنه (رومیزی، ایستاده، دیواری و رک)

در خصوص اینکه کدامیک از این مدل ها نسبت به دیگری برتری دارد، با قاطعیت نمی توان قضاوت نمود. زیرا هر پروژه شرایط خاص خودش را دارد. بنابراین شرکت طراح و سازنده تابلو برق فشار ضعیف همواره می کوشد که بسته به شرایط کارفرما، بهینه ترین حالت را طراحی و پیاده سازی نماید. برای مثال اگر در محل نصب تابلو برق، فضای کافی از طرفین وجود داشته باشد و نیاز به دسترسی به تجهیزات از بخش جلو و عقب کابین وجود داشته باشد، ممکن است مدل ایستاده انتخاب شود. اما اگر محدودیت فضا وجود داشته باشد. یا اینکه تعداد المان ها و تجهیزات به کار رفته کم باشد، مدل رومیزی یا دیواری گزینه بهتری خواهد بود.

تابلوهای ایستاده چند منظوره (Multipurpose switchgear)

تابلو برق فشار ضعیف چند منظوره به شکل ایستاده ساخته می شود و درون آن‌ تجهیزات قدرت و کنترل و پنوماتیک و غیره قرار گرفته است. این تابلوها معمولاً در ارتفاع دو متر ساخته می‌شوند و شامل اسکلت فلزی، درب و فوندانسیون می‌باشند. همچنین ممکن است در سقف آن‌ها چندین قلاب حمل جهت جابه جا کردن تابلو ها نصب گردد.

تابلو دیواری (Wall mounted switchgear)

نوع دیواری تابلوی برق فشار ضعیف، روی دیوار یا درون آن با اتصالات محکم و مقاوم نصب می شود. همچنین دو نوع تابلوی برق دیواری وجود دارد. از ورق روغنی یا گالوانیزه در ساخت این تابلوهای برق استفاده می شود. همچنین ممکن است از تعدادی روبنده لولایی نیز برای امنیت بیشتر استفاده شود.

تابلو برق دیواری روکار (On surface switchboard)

به کمک اتصالات خاصی مانند رولت بولت یا گوشواره، این مدل تابوهای برق روی دیوار نصب می شود.

تابلو دیواری توکار (Flash mounted switchboard)

این تابلوها در عمق دیوار یا جداره بصورت توکار نصب می‌شوند. تابلو برق صنعتی توکار به دو صورت رک Rack (قفسه بندی شده و مناسب تجهیزات کنترلی و مخابراتی) و سوئینگ swing که دارای درب شیشه ای هستند و دسترسی به قطعات داخلی در آن ها ساده تر اما قیمت آن بالاتر است.
تابلو برق mcc

تابلو مدل موتور کنترل سنتر فشار ضعیف آداک
2- بر اساس محل نصب و استفاده (درونی= Indoor و بیرونی= Outdoor)

تابلو برق فشار ضعیف را می توان هم در محیط بیرونی و هم در محیط درونی ساختمان ها نصب نمود. در حالتی که تابلو در داخل ساختمان نصب شود، نیاز آن به داشتن استاندارد های IP کمتر است. زیرا کمتر در معرض آسیب های محیطی قرار دارد. اما اگر نیاز به نصب تابلو برق صنعتی فشار ضعیف در محیط بیرونی باشد شرایط متفاوت می شود. در محیط آزاد تابلو برق در معرض تابش نور آفتاب، باد، گرد و خاک، رطوبت ، دمای بالا و آب و سایر عوامل آسیب زا قرار گرفته است. بنابراین اولاً باید درجه محافظتی IP آن بیشتر باشد. یعنی عایق بندی بهتر و کامل‌تری باید برای این مدل صورت پذیرد. جنس بدنه و حتی ضخامت رنگ نیز در این مدل با نوع درونی متفاوت است. تابلو نوع بیرونی دارای یک کلاهک محافظتی است. همچنین به این مدل، تابلو برق بارانی نیز گفته می شود.

    آیا می دانید که تابلو برق فشار ضعیف آداک دارای گواهینامه تایپ تست از آزمایشگاه های معتبر جهان است؟ 

3- بر اساس نوع طرح (سیواکن : SIVACON و ریتال :RITTAL )

تابلو برق سیواکن، نوعی از تابلو برق فشار ضعیف محسوب می شود. این مدل اکثراً در مکان های بزرگ و با مصرف بالا کاربرد دارد. مراکز نیروگاهی، پالایشگاهی و شرکت های تولیدی صنعتی مشتری این محصول می باشند. تابلو سیواکن احتیاج به فضای زیادی جهت نصب و بهره برداری دارد. از نظر طراحی و اجرا، این نوع از تابلو برق فشار ضعیف، دارای ظرافت و پیچیدگی مختلفی است که فقط شرکت های محدودی توانایی ساخت آن را دارند. از طرف دیگر، تابلو برق ریتال به عنوان یکی از طرح های محبوب در ساخت و تولید تابلو برق به شمار می رود. یکی از مزایای عمده این مدل، اشغال فضای کمتر نسبت به مدل سیواکن است. حتی این امکان وجود دارد که تابلو برق مدل ریتال را به صورت دیواری نیز نصب نمود.
تابلو سیواکن فشار ضعیف

تابلو برق طرح سیواکن

شاید این مطلب هم برای شما جذاب باشد: پست کمپکت پیش ساخته چیست؟
4- طراحی سفارشی 

بر اساس نیاز، ممکن است که ساختار کلی بدنه تابلو برق فشار ضعیف، به صورت محصور Metal Enclosed کار شود. این تابلوها، به صورت محفظه فلزی کاملاً بسته می باشند و شامل دو نوع Metal Clad با محفظه های جداگانه (باسبار، سرکابل، کنترل و محفظه کلید) و Compartment Type با محفظه جدا نشده از یکدیگر ساخته شوند.
تابلو metal clad فشار ضعیف

تابلو با طراحی Metal Clad
انواع تابلو برق فشار ضعیف موجود در بازار

به طور کلی می توان 5 نوع تابلو برق فشار ضعیف که بیشتر در بازار مورد استفاده قرار می گیرد را به ترتیب زیر برشمرد:

    تابلو برق فشار ضعیف PCC
    تابلو برق فشار ضعیف MCC
    تابلو حفاظت و کنترل
    تابلو کنترل اتوماسیون
    تابلو اصلاح ضریب قدرت

تابلو برق حفاظت و کنترل

تابلو برق حفاظت و کنترل آداک با جدیدترین تکنولوژی ساخت

هر کدام از این تابلو ها، کارکردهای خاصی دارند و برای پروژه های کوچک و بزرگ ساختمانی، صنعتی، نیروگاهی و پتروشیمی قابل استفاده اند.
تجهیزات به کار رفته در تابلو برق فشار ضعیف

در طراحی تابلو برق های مختلف از ابزارها و وسایل متفاوتی استفاده می شود که در ادامه مقاله به معرفی تجهیزات مورد نیاز جهت طراحی و ساخت تابلو برق فشار ضعیف می پردازیم. داخل تابلو، انواع مختلفی از تجهیزات قرار می‌گیرد. از جمله این موارد می توان به قطعات زیر اشاره نمود:

کنتاکتورها (contactor)

قطعه ای که از آن به عنوان یک کلید مغناطیسی در تابلو استفاده می‌کنند. کنتاکتورها خیلی سریع سه فاز را به صورت هم زمان قطع و وصل می کنند. کنتاکتور عامل قطعی و اتصال مدار فرمان، از راه دور است.
کنتاکتور اشنایدر

کنتاکتور اشنایدر

ترانس ها

از ترانس ها برای اندازه گیری صحیح میزان ولتاژ و جریان تابلوبرق استفاده می کنند.

کلیدهای بی متال نوع سه فاز و تک فاز

قطعه بی متال در زیر کنتاکتور نصب شده و به عنوان یک سیستم حفاظتی برای موتورهای سه فاز در برابر بار اضافی که ولتاژ کمی دارند عمل می‌کند. زمانی که موتور بیش از اندازه داغ شود کلید بی متال سبب قطع اتوماتیک موتور می‌گردد. بی متال ها معمولاً از دو فلز که جنس های مختلفی دارند تشکیل می شوند. در زمان تحمیل گرمای زیاد، خم شدن یک فلز بیش از فلز دیگر، باعث قطع جریان در تابلو برق فشار ضعیف می شود.
کلید بی متال چیست

کلید بی متال در تابلو برق

کلید اتوماتیک MCB و MCCB

کاربرد این کلید ها نیز شبیه به فیوزها است. وظیفه اصلی کلید MCB قطع جریان در حالت تحمیل بار اضافی است. اما تفاوتی که با فیوزها دارند این است که حساسیت عملکردی آن ها بالاتر است.
کلید mccb اشنایدر

کلید اشنایدر MCCB

کلید MPCB

این کلیدها یک قطعه الکترونیکی خاص و پیشرفته است. MPCB به دو صورت وجود دارند:
-مغناطیسی: محافظت سیستم در برابر خطا
-الکترونیکی: محافظت سیستم در برابر اضافه بار
کلید mpcb اشنایدر

کلید MPCB اشنایدر

میکرو سوئیچ ها

از این قطعات برای قطع و وصل کردن برق در در مدارهای الکترونیکی استفاده می کنند.

انواع سنسور ها

مقره پلاستیکی

نوعی ابزار است که در زمان استفاده از شین های مسی (= شمش مسی: ابزاری برای استفاده در بخش نول و ارت تابلو) به کار می آید. از مقره پلاستیکی یا سرامیکی به عنوان عایقی بین شینه و محفظه موجود در تابلو برق فشار ضعیف استفاده می شود.
انواع مقره در برق

انواع مقره های مورد استفاده در تابلو برق

تجهیزات روی درب تابلو:

برای راحتی کنترل و مشاهده عملکرد صحیح تابلو برق فشار ضعیف، معمولاً کلید ها و چراغ های سیگنال مختلفی روی درب نصب می شوند. از جمله این موارد می توان به دکمه استارت استپ اشاره کرد که وظیفه فرمان دادن به کنتاکتور را بر عهده دارد. علاوه بر این، می توان از ابزار اندازه گیری ولتاژ و جریان که اغلب به صورت عقربه ای است استفاده نمود. از دیگر موارد روی درب، می توان به طلق های هواکش برای ایجاد تهویه بهتر داخل تابلو برق استفاده نمود.
تابلو برق فشار ضعیف فناوری روز

تجهیزات روی درب تابلو برق
سایر تجهیزات مورد استفاده

علاوه بر موارد بالا، تجهیزات و قطعات دیگری نیز در ساختمان تابلو برق مورد استفاده قرار می گیرد، از جمله:
کنترل فاز سه فاز دیجیتال فلوتر الکترونیکی کنترل بار لیمیت سوئیچ:
محافظ ولتاژ تایمر استارت مجدد ساعت فرمان هفتگی شستی دوبل
تایمرها و تایم سوییچ ها شمارنده دیجیتال ترموستات تجهیزات ثبت خطا
قیمت تابلو برق فشار ضعیف

هزینه ساخت یک تابلو برق فشار ضعیف کاملاً بستگی به نوع کاربرد آن و تجهیزات به کار رفته در ساختمان تابلو بستگی دارد. به عبارت دیگر هر پروژه شرایط خاص خودش را دارد.