30 مرداد 1402

زمان مورد نیاز برای مطالعه : 5 دقیقه

' 5

عملیات دایکات ، از گروه خدمات تکمیلی بعد از چاپ به شمار می رود که با استفاده از آن می‌توان طرح‌ها و نقش های مد نظر را با قالب بر روی محصولات چاپی و بسته‌بندی اجرا نمود . برای تبدیل محصولاتی از قبیل کاغذ و مقوا به فولدر ( پوشه ) ، جعبه و لیبل ، باید از نوع ویژه ای برش استفاده کرد . در این روش ، با استفاده از ” برش قالبی ” بخش های مورد نظر را ، از ورق اصلی جدا می کنند . به این روش ، ” دایکات ” گفته می شود . به طور کلی قالب های دایکات ، مجموعه ای از تیغ های برش ، خط تا و پرفراژ را تشکیل می دهند که به منظور تهیه جعبه گسترده به کار گرفته می شوند .

دایکات از قواعد برش و خط‌ تا (Creasing) و همچنین سوسه‌گیری (Ejection Rubber) تبعیت می کند. به مجموعه فرآیند هایی که توسط آن ، قالب های مربوط به تیغ ، پوشال برداری و سوسه گیری ساخته می شوند ، ” قالب سازی ” می گویند . در روش تیغ زنی ِ تخت ، قالب از یک صفحه که معمولا از جنس تخته سه لایی است ، ساخته می شود . روی این صفحه بنا بر نیاز ، ابزار هایی نصب می شوند که کاربرد های متفاوتی دارند و نیازهای مختلفی همچون خط زنی ، خط تا زنی ، تیغ زنی ، پرفراژ زنی و برجسته کاری و … را برآورده می سازند .

پروسه برش و خم نمودن ، توسط قالبی متشکل از تیغ هایی که بر روی صفحه چوبی قرار گرفته انجام می شود. قالب بر روی دستگاه بسته میشود و توسط فشار دستگاه بر روی مقوا یا انواع کاغذ، برش ، فرم دهی و تا شدگی اعمال می گردد .بطور کلی مفاهیم مربوط به فرآیند دایکات ، به شرح زیر قابل تعریف هستند :

برش : به تیغ‌زنی و برش دقیق دور تا دور طرح ، روی متریال چاپی گفته می شود.

خط تا : ایجاد بخش‌های خم شده یا همان تازنی است و این کار به ‌نحوی انجام می شود که هیچ شکاف و ترک‌خوردگی در محصول ایجاد نشود.

برجسته سازی : در مرحله ی قالب زنی و همزمان با اعمال خط برش و خط تا بر روی متریال چاپی ، می توان با استفاده از ابزار برجسته سازی بر روی قالب ، قسمتی هایی از کار چاپی را برجسته نمود .

سوسه‌گیری : به جداسازی جعبه از شیت قالب خورده ی مقوا گفته می شود . سوسه‌ها ، بخش هایی از مقوای حاشیه هر بخش از طرح هستند که کار چاپی را به ورق چاپی متصل می کند . بعد از اینکه سوسه ها به حفظ موقعیت ثابت ورق چاپی هنگام تیغ‌زنی کمک کردند، آنها را از فضای خالی ورق جدا می کنند.

پوشال برداری : به حذف ضایعات و قسمت های اضافه در کار چاپی ، پوشال برداری یا پوشال گیری گفته می شود .

فرآیند دایکات ، چه برای طرح های پیچیده‌، چه صرفا برای لوگو ، حروف الفبایی یا خطوط ؛ مستلزم دقت بسیار است .

در فرآیند تیغ زنی لازم است تمام برش‌ها ، خط ِ تا ، پرفراژ ها یا برجسته سازی ها ؛ با چاپ روی محصول ، تراز و هماهنگ باشند . در بسته‌بندی های مقوایی ، کارتنی و پاکت‌های کاغذی ، لازم است زبانه‌ها همدیگر را بطور دقیق بپوشانند و با یکدیگر جفت شوند تا بسته‌بندی قابل‌ استفاده باشد. در برجسته سازی برای خطوط بریل ، لازم است تا میزان برجستگی کاملا دقیق و مناسب ایجاد شود تا خوانش کلمات بریل به سهولت انجام شود . در برش و پرفراژ ملزومات چاپی ، لازم است تا دقت دایکات به اندازه ای باشد که پرفراژ نه سُست و ضعیف ایجاد شود و نه به صورت نیمه و غیر قابل جدا شدن باشد .

به این ترتیب ، مرحله ی دایکات ، یکی از مراحل کلیدی است که می بایست با دقت و ظرافت زیادی اجرا شود تا پروسه های پیش از چاپ و چاپ را قابل استفاده سازد .